Stjórnmál á krossgötum

Ég ætla að skáka í því skjóli að eins sé um pólitík og fótbolta, sem þeir mega tala um af mestum innblæstri, sem aldrei hafa komið bolta í mark. Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur á fundi Samfylkingar á dögunum sætti miklum pólitískum tíðindum, svo ég í þokkabót noti djargonið. Ég er ekki að velta fyrir mér hinni persónulegu játningu, sem maður skyldi ekki gera lítið úr, heldur pólitískri hlið ávarpsins. Hún talaði til flokksins og kjósenda hans, en var ekki að biðja þjóðina afsökunar, eins og réttilega hefur verið bent á og gagnrýnt. Að því leyti er afstaða hennar óbreytt, eins og hún birtist í viðtali nokkrum dögum fyrir skýrslu og víðar. Hitt var nýtt, að nú segir hún afdráttarlaust að það hafi verið mistök að fara í stjórn með Sjálfstæðisflokki, því það voru svik við hugmyndafræði og baráttumál Samfylkingarinnar og hennar sjálfrar. Siðbótar- og lýðræðishugsjónin var svikin með þeirri blekkingu að hægt væri að deila völdum með Sjálfstæðisflokki, ef ég skildi orð hennar rétt.


Hér hafa því þau tíðindi orðið, að annars vegar er útilokað að Samfylking verði með Sjálfstæðisflokki í ríkisstjórn í fyrirsjáanlegri framtíð og hins vegar víkur Ingibjörg Sólrún, fyrrum formaður, úr vegi fyrir breyttri stefnu Samfylkingarinnar. Kom enda þegar í kjölfarið dánartilkynning Blairisma Samfylkingarinnar, undirrituð af Jóhönnu. Munið að það var jú bara fyrir nokkrum vikum, að samstarf Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks virtist hraðbyri nálgast vegna meltingartruflana í villta vinstri rískisstjórnarinnar, en hver vill mynda stjórn með Sjálfstæðismönnum núna, rétt upp hönd.

Játning Ingibjargar Sólrúnar afhjúpar þversögn í Samfylkingunni. Ef hún var stofnuð til að verða andstæða Sjálfstæðisflokksins, þá átti hún sér um leið fyrirmynd í sama flokki, sem hagsmunabandalag um að koma félagshyggjufólki til valda. Þannig er Samfylkingin er að sínu leyti birtingarmynd yfirburða Sjálfstæðisflokksins í íslensku samfélagi, þar sem aðrir stjórnmálaflokkar eru skilgreindir út frá afstöðunni til þessa risaflokks.

Nú hrinur þessi gamli Sjálfstæðisflokkur hefur Ingibjörg Sólrún líklega gert sér grein fyrir og við tekur sögulegt uppgjör, sem á íslenskan mælikvarða verður sambærilegt við uppgjör sósíalistanna við Sovét á sínum tíma. Sennilegast verður línan dregin við valdatöku Davíðs og talað um uppgjör við Davíðstímann, með réttu eða röngu, eins og hann sjálfur segir um það sem honum er eignað í pólitík. En um leið og risinn fellur þurfa allir sem miðað hafa sig við hann á nýju sjálfi að halda og lærdómur Samfylkingarinnar, sem fólst í játningu Ingibjargar Sólrúnar, er að sá sem ætlar að umbylta kerfinu verður að standa utan við það. Nú kemur í ljós hvort Samfylkingin hafi í raun og veru viljað umbylta kerfinu, því ef svo er tekur hún, eða það stjórnmálaafl sem af henni leiðir, forystuna í íslenskum stjórnmálum. Ef ekki, verður reist stytta af Ólafi Thors á Austurvelli og vinstrið jórtrar sínar tuggur áfram án þess að trufla athafnaskáldin.